Als ik later groot ben, wil ik politievrouw worden om te strijden voor vrede en veiligheid in ons land.”
Op een ijskoude ochtend in mei 2022 vluchtten de zesjarige Sasha en haar gezin. De oorlog was in volle gang. Nu, twee jaar en vele omzwervingen later, zijn ze voor de derde keer opnieuw begonnen in Dnipro, 300 km van hun woonplaats Lyman in Oost-Oekraïne.
Nog elke dag gaat Sasha in gedachten terug naar huis, waar ze altijd warme chocolademelk dronk voordat ze naar de kinderopvang ging en waar haar moeder haar sprookjes voorlas voor het slapen gaan.
“Ik hoop dat we op een dag terug kunnen naar ons oude huis, ik mis mijn oude leven”, zegt Sasha bijna fluisterend.
Er zijn ook andere, vervelende herinneringen. Bijvoorbeeld aan de kelder waar ze in hebben gezeten tijdens het begin van de oorlog. Het geluid van beschietingen hoort ze vandaag nog, ze voelen echt en levendig.
Veilige én leuke kinderopvang
Sinds kort gaat Sasha naar een speciaal ingerichte plek voor kinderen, een child-friendly space (CFS). De eerste keer dat Sasha hier kwam, was ze onder de indruk van mooie gekleurde houten tafels, grote zachte kussens en het vele speelgoed dat ze zag. Ze vond het prachtig en voelde tegelijkertijd onzekerheid en twijfel, na alles wat ze had meegemaakt. Haar oog viel meteen op de kleurrijke bouwstenen. Meteen wist ze wat ze daarmee ging doen: een huis bouwen met meerdere verdiepingen, precies zoals het huis dat ze had moeten achterlaten in Lyman.
“We waren op slag verliefd op deze plek”, vertelt Sasha’s moeder Oksana. “Het is hier zo warm, gezellig en knus en de medewerkers zorgen zo goed voor de kinderen. Ook ouders kunnen hier terecht voor psychische hulp, alleen of in groepsverband, met of zonder hun kinderen.”
Schel geluid
Terwijl ze aan het bouwen was, hoorde ze ineens een schel geluid vanuit de lobby van het gebouw, doordat iemand een zware deur achter zich dicht trok. Ze kromp direct ineen. De enorme angst was in haar ogen af te lezen. Haar moeder legt uit:
“Sinds Sasha getuige is geweest van de Russische aanvallen, schrikt ze sneller en raakt ze gauw geïrriteerd. De kleinste trigger kan er al voor zorgen dat ze spontaan begint te huilen. Wat opvalt is dat haar tekeningen eerst vrij vaag en onduidelijk waren, maar gaandeweg zie je dat ze steeds gedetailleerder en kleuriger tekent.”
In een child-friendly-space worden activiteiten gedaan zoals sporten, creatieve lessen, theater en activiteiten die de ontwikkeling van kinderen stimuleren. Moeder Oksana: “Ik weet soms niet hoe ik haar kan helpen bij haar ontwikkeling. Gelukkig wordt ze hier ontzettend goed begeleid en leert ze hoe ze zich kan opstellen in groepsverband, hoe ze kan communiceren en met haar emoties kan omgaan. Daar ben ik heel dankbaar voor.”
In deze video vertelt Anna Zinkovska over een child friendly space voor Oekraïense vluchtelingen:
Speelgoed
“Er is hier zoveel speelgoed, dat vind ik echt geweldig!”, roept Sasha uit. Thuis heb ik dat niet. Ook kende ik hier niemand, maar ik heb gelukkig inmiddels allemaal nieuwe vriendjes en vriendinnetjes. Als ik later groot ben, wil ik politievrouw worden om te strijden voor vrede en veiligheid in ons land.”
Het ondergrondse leven
Precies een week na het vertrek van het gezin uit hun huis, werd hun stad bezet door de Russen.
“Toen de steden rondom onze stad stuk voor stuk werden bezet, hadden we door dat we ons moesten gaan voorbereiden om te gaan onderduiken. We begonnen met het opslaan van eten dat lang bewaard kon worden, zoals ingeblikt voedsel, brood, aardappels en honing”, herinnert Oksana zich. “We konden niets anders dan bidden dat we het nooit nodig zouden hebben. Waar ik nooit aan gedacht had, was dat we zonder stroom zouden komen te zitten. Op een gegeven moment waren alle winkels dicht en de basisvoorzieningen vielen weg. Er was een gebrek aan elektriciteit, verwarming en warm water.”
Met zijn zessen zaten ze ondergedoken in een kleine vochtige ruimte met schimmel op de muur, waar ze alleen maar konden dromen van daglicht: Sasha, haar broer, moeder, 75-jarige oma en twee vrienden die ook hun huis kwijt waren geraakt.
“Duisternis, kou en angst, dat voelden we “, vertelt Oksana terwijl de tranen over haar wangen rollen. “Wat we in die tijd hebben geleerd, is dat je elkaar moet helpen in onmenselijke tijden. Die hoop en verbondenheid hield ons in leven.”
We moesten improviseren. Ik maakte een bed door een oude deur te bedekken met jassen. “Het bed moesten we ook nog eens delen, dus we sliepen in shifts”, vertelt ze. “Douchen was een luxe, dat deden we één keer in de maand. Buiten had ik een provisorische keuken gemaakt en met takken uit onze tuin maakte ik een vuurtje om op te koken. Ik probeerde te koken tussen de beschietingen door, maar het leek net of ze het wisten! Steeds als ik naar buiten ging, werd ik verrast door nieuwe knallen. Zó hard. Alsof er een gigantische baksteen een paar meter naast me landde!”
Weer opnieuw beginnen
Zelfs tijdens de heftigste dagen vol bombardementen overwoog Oksana nooit om Lyman te verlaten. Ze ging er nog vanuit dat het niet lang zou duren. Maar ze begon steeds meer te beseffen dat dit niet houdbaar was. Samen met een groep anderen vluchtten ze toch de stad uit en kwamen in een kerk in Dnipro terecht. Daarna verbleven ze genoodzaakt tijdelijk in een andere stad. Na een tijdje keerden ze terug in Dnipro en daar zijn ze nu nog steeds.
“Hier proberen we opnieuw te beginnen, voor de derde keer in twee jaar. Ik hoop met heel mijn hart dat ik mijn stad ooit weer terug zie en dat er snel vrede komt in ons land.”
Bedankt
Door misschien wel jouw hulp via Giro555 hebben wij 154.834 mensen bereikt. We ondersteunden onder andere child-friendly spaces in 7 kindcentra. Hierdoor hebben kinderen als Sasha nu een veilige plek om te spelen en hebben ze ruimte om over de gebeurtenissen te praten.
Help mee!
We gaan door met onze hulp. Want juist nu, in winterse omstandigheden, is hulp harder nodig dan ooit. Wil je ook bijdragen? Jouw donatie is van grote betekenis.